Is online zorg de oplossing voor de toekomst?

In maart 2020 brak de coronacrisis uit en dat gaf en geeft op allerlei vlakken veel problemen en uitdagingen, ook voor zorg-en hulpverleningsorganisaties. Een van die uitdagingen is het bieden van zorg en hulp op afstand - als dat mogelijk is, bijvoorbeeld via beeldbellen. Aardjan van de Wetering werkt als ambulant hulpverlener bij Agathos - onderdeel van Lelie zorggroep - en hij ziet de digitale mogelijkheden soms ook als een uitkomst.

Steeds meer zorg-en hulpverleningsorganisaties stapten door de coronacrisis over op zorg en hulp op afstand. De Rotterdamse zorgwethouder Sven de Langen wil graag met zorgaanbieders samenwerken aan de verbetering van digitale zorg, ook na de coronacrisis. Lelie zorggroep, waar Agathos onderdeel van is, is één van die zorgaanbieders. Voor Van de Wetering veranderde er aan het begin van de coronacrisis veel in zijn werk als ambulant hulpverlener. Hij moest, zoals vele andere hulpverleners, samen met zijn collega’s plotseling overstappen op het toepassen van online zorg. "Aan het begin van de coronacrisis is ons zorgpersoneel massaal begonnen met beeldbellen, maar er waren niet direct richtlijnen. Iedereen deed het op z'n eigen manier.’’

Project beeldbellen

Het ontbreken van richtlijnen zorgde voor verwarring bij sommige hulpverleners en cliënten. Agathos is om die reden gestart met het project beeldbellen. Binnen dit project krijgen de hulpverleners begeleiding en een vaste structuur, aan de hand van een vijf-fasen-model. Dat model houdt in dat je met behulp van vijf stappen een zinvol en effectief gesprek voert met de cliënt. Voor Van de Wetering en de andere hulpverleners was dit vooral in het begin even puzzelen. De meeste hulpverleners hadden voorheen logischerwijs vooral veel fysiek contact met de cliënten en voor deze digitale omslag waren aanpassingen nodig. Niet alleen de hulpverleners moesten zich aanpassen, maar ook de cliënten. "In het begin is het natuurlijk zoeken,’’ vertelt Van de Wetering. "Ik merkte vrij snel dat het zorg aanbieden met behulp van digitale middelen mij goed afging. Ik zie nu ook dat de cliënten er hun weg in beginnen te vinden.’’

Binnen de organisatie merkte Van de Wetering dat veel hulpverleners in het begin huiverig waren. "Zij gaven de voorkeur aan zorg aan huis bij de cliënten en dat begrijp ik, want dat heeft ook mijn voorkeur. Je hebt te maken met mensen, dus fysiek contact blijft prettig.’’

Maatwerk

In een aflevering van Goedemorgen Nederland, legde de Rotterdamse zorgwethouder Sven de Langen uit dat de digitale zorg enorm veel voordelen kan hebben. Van de Wetering deelt deze mening en ziet vooral de voordelen op het gebied van zorg opschalen en afschalen. "Als er bijvoorbeeld meer zorg nodig is, kunnen we twee keer in de week langskomen en één keer per week beeldbellen. Als een cliënt zelfstandiger is, voeren we de gesprekken voornamelijk online. Zo kunnen wij als organisatie de cliënt in beeld houden.’’ Daarnaast werkt het beeldbellen volgens Van de Wetering ook doelgericht. "De huisbezoeken duren normaalgesproken langer dan de gesprekken die je digitaal voert. Door middel van het beeldbellen ga je sneller richting het doel van het gesprek.’’

Van de Wetering: "Binnen de organisatie wordt veel met de cliënten overlegd en gekeken naar de wensen en mogelijkheden. Het ‘dichtbij de cliënt zijn’ is ook één van de kerndaden van Lelie zorggroep. In coronatijd is dat niet altijd mogelijk, maar we proberen via beeldzorg toch dichtbij te zijn." Het gaat vooral om wat de cliënten nodig vinden en willen, want het project beeldbellen blijft wel echt maatwerk, volgens Van de Wetering. "Online gesprekken zijn niet voor iedere cliënt  haalbaar. In situaties waarin de veiligheid rondom de cliënt in het geding is, wordt de ambulante hulpverlening nog steeds op pad gestuurd. Bijvoorbeeld als een cliënt suïcidale gedachten heeft. Dan is het van belang om even langs te gaan, in plaats van het beeldbellen in te zetten. Het beeldbellen geeft namelijk een beperkt beeld van de cliënt, omdat je de thuissituatie niet goed kunt beoordelen. Het is echt essentieel om zelf in te schatten wat nodig is. Daarnaast is het van belang om te inventariseren welke cliënten überhaupt gebruik kunnen maken van online zorg. Niet iedere cliënt heeft een telefoon of laptop.’’

De coronacrisis heeft de digitalisering van de zorg in een stroomversnelling gebracht, waardoor de noodzaak om te innoveren binnen de zorg steeds belangrijker wordt. Mede door de crisis, biedt het beeldbellen Leliezorggroep mooie mogelijkheden, waar cliënten extra bij geholpen kunnen zijn. 

Tekst: Thirza Borgia