Anja heeft een zwager met Korsakov:

In de rubriek ‘De bezoeker’ gaan we in gesprek met de mensen die achter – of eigenlijk naast – de cliënten van onze verpleeghuizen staan. Wie bezoeken ze, en waarom? Deze keer zijn we in korsakovcentrum Slingedael in Rotterdam Charlois.

Anja (60) is getrouwd met de twee jaar oudere broer van Terry (62). Ze is Terry’s bewindvoerder en ‘eerste contactpersoon’ sinds hij door een alcoholverslaving het syndroom van Korsakov kreeg. Anja gaat een keer in de drie weken op bezoek in korsakovcentrum Slingedael, waar Terry al bijna tien jaar woont. “Al vertelt hij honderd keer hetzelfde, dan doe ik alsof ik het voor de eerste keer hoor.”

Dat Terry in Slingedael woont, is dankzij Anja. Ze vertelt: “Terry is van jongs af aan alcoholverslaafd geweest. Hij was negen jaar, toen hij door zijn vader uit de kroeg werd gehaald. Terry is echt een gezelligheidsdier, en die gezelligheid vond hij aan de bar. De mensen daar vonden het maar al te grappig dat zo’n jongetje van negen ook een biertje lustte. Terry was een losbol - altijd al - en een vreselijke komiek, want dat is hij nog. Maar in die tijd is hij niet goed begrepen. Zijn ouders, maar ook scholen, snapten niet wat hij nodig had.”

Opdracht

Toen Terry’s vader in 2006 overleed, wist zijn moeder niet wat ze met Terry aan moest. Dat was het moment waarop Anja zei: ‘Geef ‘m maar aan mij.’ Anja kan goed omdenken, dus met Terry had ze altijd al een klik. “Zijn familie zag ‘m toen alleen maar als een vervelende alcoholist die hun leven kapot had gemaakt. Ik zag het anders. Ik zag de patiënt achter de alcohol.” Toen Anja die ‘last’ van haar schoonmoeder overnam, wist ze waar ze aan begon. Maar de zorgen liepen hoog op als Terry af en toe verdwenen was. “Voor zijn moeder, die zielsveel van Terry hield, was het heel belangrijk dat haar zoon veilig was. Daarom was ze ook zo blij dat er een plekje voor hem was bij Slingedael. Op haar sterfbed fluisterde ze me nog toe: ‘je blijft toch wel voor ‘m zorgen, hè?’” De wens van haar schoonmoeder waarmaken, ervaart Anja dan ook als haar opdracht. “Als ik naar Terry toe ga, dan zeg ik het soms ook wel even naar boven: ik ga even naar je zoon.”

Het syndroom van Korsakov

Sinds 2012 woont Terry in Slingedael, waar Lelie zorggroep wonen met zorg, begeleiding en behandeling biedt aan mensen met het syndroom van Korsakov. Dit syndroom komt voor bij mensen met een ernstig tekort aan vitamine B1, bijvoorbeeld door een ernstige en langdurige alcoholverslaving. Dit leidde, ook bij Terry, tot hersenbeschadiging en ernstige geheugenproblemen, waardoor hij niet meer voor zichzelf kon zorgen.

Om in aanmerking te komen voor een plek in Slingedael, mocht Terry geen druppel alcohol meer drinken. Hij moest dus helemaal afkicken. Onder begeleiding van medewerkers en door middel van verschillende behandelingen, werkt hij in Slingedael aan persoonlijke doelen. Want ondanks dat Korsakov ongeneeslijk is, kan zijn zelfredzaamheid en de kwaliteit van leven wel verbeterd worden.

Tranen

Anja lacht: “In Slingedael zeggen de meeste mensen tegen Terry: ‘Je zus is er!’ En dan zeg ik: ‘Nee, ik ben z’n schoonzusje.’ Maar ik ben wel degene die Terry het beste kent, dat zou m’n man ook zeggen.” En die band kent mooie, maar ook lastigere momenten. “Toen Terry doorkreeg dat ik ‘m in Slingedael heb gekregen, heb ik dat geweten...” Maar Anja is nooit bang geweest voor haar zwager. Ze zet nuchterheid en humor in om de situatie om te buigen. Een keer heeft Terry z’n schoonzusje in tranen gekregen, maar dan tranen van ontroering. “Ik kende Terry alleen maar ‘aan de drank’. Toen hij net in Slingedael woonde, deed hij weleens mee aan zo’n creatieve middag. Op een gegeven moment zag ik boven tekeningen hangen, in de hal en in zijn kamer. En die had hij zelf getekend. Ik heb nooit geweten dat Terry zo creatief was.”

Liefde

Over de vraag hoe Anja haar band met Terry zou typeren, denkt ze even na. “Ik weet niet of Terry een band tussen ons voelt, daar is hij denk ik niet meer toe in staat. Maar als hij een boze bui heeft, dan krijg ik ‘m weer aan het lachen, en dan liggen we echt wel in een deuk. En al vertelt hij honderd keer hetzelfde, want dat doet ‘ie, dan doe ik alsof ik het voor de eerste keer hoor. Dus ik voel die band zelf wel.” De liefde is in haar ogen af te lezen. Maar de bezoekjes aan Terry kosten ook energie, zeker als ze zijn lastige bui niet kan afbuigen. “In de loop der jaren is er een afscheidsritueeltje ontstaan, dat we zwaaien bij de eerste glazen deuren en een kushand geven bij de tweede glazen deuren. En als ik om de hoek ben en uit zicht, dan slaak ik altijd een diepe zucht. Dat is ontlading, want soms kost het ook veel energie.”

Vroeger, toen Terry nog niet in Slingedael woonde, belde Anja wel eens met hem. “Ik probeerde dan tot hem door te dringen door te vragen: ‘waarom drink je nou zoveel?’ Dan zei hij: ‘Als jij thuiskomt, dan heb je daar je man en je kinderen. En ik zit alleen maar tegen een lege muur aan te praten.’” Aan die uitspraak heeft Anja hem in Slingedael nog vaak herinnerd. “Dan zeg ik tegen hem: je hebt nu allemaal mensen om je heen, je hoeft nooit meer alleen te zijn.”

Tekst en beeld: Christine Slings