Onderzoek naar het syndroom van Korsakov

Onderzoek

Onderzoekscommissie Webinars en kennisbank Onderzoekers aan het woord

Meneer in een blauw vest zit in een fauteuil en kijkt op een elektronisch horloge

Over het syndroom van Korsakov is relatief weinig bekend. Om het ziektebeeld beter te begrijpen en de behandeling verder te ontwikkelen, doet onze onderzoekscommissie veel onderzoek. Slingedael behoort tot de wereldtop van publicerende instellingen over het syndroom van Korsakov. De kennis die we opdoen, delen we met zorginstellingen over de hele wereld. Voorbeelden van onderzoeken zijn 'Van binnen naar buiten' en 'Foutloos leren'.

Onderzoeksagenda
In de onderzoeksagenda 2021-2025 vertelt de onderzoekscommissie over het onderzoek dat ze doen en over de onderzoeken die er in de komende tijd op de planning staan.

Onderzoekslijnen

We delen het onderzoek naar het syndroom van Korsakov op in drie onderzoekslijnen.

1. Lichamelijke aspecten 2. Cognitie, gedrag en revalidatie 3. Autonomie, persoonlijkheid en zorg

1. Lichamelijke aspecten

De ziekte van Wernicke en het syndroom van Korsakov kunnen op verschillende manieren verlopen: volledig herstel, overlijden, blijvend syndroom van Korsakov en ernstigere vormen, zoals Korsakov met een functioneren op dementieniveau. Volledig herstel en overlijden komen vooral voor in de fase waarin mensen nog in het ziekenhuis liggen. Blijvend syndroom van Korsakov en ernstigere vormen zien we vooral in de langdurige zorg, zoals het verpleeghuis. Deze laatste twee vormen hebben veel invloed op hoe iemand functioneert en zijn te herkennen aan de hand van de resultaten van neuropsychologisch onderzoek en de motorische vaardigheden (zoals lopen en staan). Het vroeg herkennen van motorische problemen bij het syndroom van Korsakov is heel belangrijk voor een goede diagnose, prognose, de keuze voor behandeling en het voorkomen van chronische stoornissen.

2. Cognitie, gedrag en revalidatie

Het syndroom van Korsakov is een ernstige aandoening, waarbij stoornissen in het denken en gedrag centraal staan. Er is wel wat onderzoek gedaan naar het denkvermogen bij het syndroom van Korsakov, maar het is nog steeds onduidelijk wat de precieze problemen zijn en wat juist nog wel goed kan. De huidige kennis over het denken en gedrag van cliënten heeft nog maar nauwelijks geleid tot betere behandelingen. Daarom is er veel vooruitgang mogelijk. In eerder onderzoek van Slingedael is bijvoorbeeld ontdekt dat de methode foutloos leren effectief is bij het (opnieuw) aanleren van dagelijkse vaardigheden.

3. Autonomie, persoonlijkheid en zorg

Lichamelijke beperkingen en problemen in het denken en gedrag hebben een grote invloed op de zelfstandigheid van mensen met het syndroom van Korsakov. Slingedael heeft als doel om de autonomie van cliënten te vergroten en de gevolgen van het verlies van zelfstandigheid, zoals eenzaamheid en psychiatrische problemen te verminderen. Verbaal of fysiek agressief gedrag komt regelmatig voor bij mensen met het syndroom van Korsakov en daarom is het nodig dat zorgverleners hier weerstand tegen kunnen bieden. Er is veel behoefte aan onderzoek naar hoe de zelfstandigheid vergroot kan worden en de gevolgen van minder zelfstandigheid en persoonlijkheidsproblemen bij het syndroom van Korsakov kunnen worden verminderd.

De onderzoekscommissie

Albert Postma

Voorzitter van de onderzoekscommissie en hoogleraar neuropsychologie

Albert Postma is hoogleraar Neuropsychologie aan de Universiteit Utrecht. Hij leidt het ‘Memory & Space’ lab, waarin hij samen met enthousiaste collega’s en studenten het menselijk geheugen bestudeert. Speciaal kijkt hij naar de gevolgen van hersenbeschadiging op de kunst van het herinneren. In 2000 is hij begonnen met onderzoek bij bewoners met het syndroom van Korsakov. Sinds 2015 is Albert verbonden aan Slingedael als hoofd van de onderzoekscommissie (OC). Hij vindt het een voorrecht om met inspirerende onderzoekers in de OC te mogen samenwerken. De OC kijkt niet alleen naar geheugen, maar naar tal van andere aspecten die het functioneren van bewoners belemmeren of juist kunnen stimuleren. Vanaf 2016 is hij ook lid van de wetenschappelijke adviesraad van het Korsakov Kenniscentrum.

Erik Oudman

Hoofdonderzoeker en gz-psycholoog

Erik Oudman is sinds 2011 als onderzoeker en psycholoog verbonden aan Slingedael. Hij promoveerde in 2016 aan de Universiteit Utrecht op zijn onderzoek naar het lerend vermogen en het vergroten van zelfstandigheid van Korsakov-patiënten. Sindsdien doet hij nog steeds onderzoek naar het (verbeteren van) het geheugen bij Korsakov, maar ook het sociale functioneren, het voorkomen van de ziekte en het verbeteren van de kwaliteit van leven van deze doelgroep. Hij begeleidt verschillende onderzoekers als copromotor bij hun promotietraject. Erik werkt klinisch als GZ-psycholoog en is als docent verbonden aan de RINO Groep Utrecht.

Sterre Smits

Onderzoeker en psycholoog

Sterre Smits is onderzoeker bij Korsakov Expertisecentrum Slingedael onder begeleiding van Albert Postma. In haar promotietraject doet Sterre onderzoek naar verschillende interventies die het Prospectief geheugen ondersteunen, om zo de autonomie en kwaliteit van leven te vergroten bij mensen met het syndroom van Korsakov. Naast onderzoeker is ze ook klinisch werkzaam als psycholoog bij Slingedael. Haar copromotor is Erik Oudman.

Jan Wijnia

Onderzoeker en (opleider) specialist ouderengeneeskunde

Jan W. Wijnia werkt als opleider specialist ouderengeneeskunde en onderzoeker op de observatie- en screeningsafdeling in Slingedael. Jans werkervaring betreft acute psychiatrie, neurologie, revalidatiezorg en palliatieve zorg. Zijn eerste spreekuur was bij Kruispost in Amsterdam voor mensen die onverzekerd waren, dakloos of asielzoeker. Hij heeft op de kaart gezet dat het syndroom van Korsakov begint als een delirium. Hij zet zich in voor het vastleggen van richtlijnen voor de medische behandeling van het syndroom van Korsakov. Jan is gepromoveerd bij de afdeling Psychiatrie van het Erasmus MC in Rotterdam. Het mooie aan het werk vindt hij de persoonsgerichte zorg, door observatie leren en dat praktisch toepassen.

Mirjam van Dam

Onderzoeker en praktijkverpleegkundige ouderenzorg

Mirjam heeft klinische gezondheidswetenschappen (richting verplegingswetenschap) gestudeerd aan de Universiteit Utrecht. Ze heeft tijdens haar afstuderen onderzoek gedaan naar persoonsgerichte zorg en doet nu promotieonderzoek naar verpleegkundige uitdagingen in de zorg aan mensen met het syndroom van Korsakov. Mirjam neemt ha ar ervaring als verpleegkundige op de werkvloer mee om haar onderzoek te verbinden met de praktijk. Haar ambitie is om het verpleegkundig vak te professionaliseren en verpleegkundigen en verzorgenden te inspireren trots te zijn op hun beroep!

Leanne van der Grond

Verpleegkundige en brugfunctionaris

Leanne van der Grond werkt als verpleegkundige op de observatie- en screeningsunit en als brugfunctionaris binnen Slingedael. Als brugfunctionaris werkt zij mee aan het verbinden van de wetenschap met de praktijk door o.a. onderzoeken te implementeren in de dagelijkse werkprocessen. Leanne is op dit moment masterstudent Klinische Gezondheidswetenschappen, programma verplegingswetenschap. Zij hoopt binnen de onderzoekscommissie, naast het implementeren, een bijdrage te kunnen leveren aan het verpleegkundig onderzoek, met als doel de kwaliteit van zorg voor cliënten met (een vermoeden van) het syndroom van Korsakov te kunnen verbeteren.

Robin Boere

Onderzoeker en psycholoog i.o.t. GZ-psycholoog

Robin Boere is onderzoeker bij Korsakov Expertisecentrum Slingedael. Zijn onderzoek richt zich op sociale cognitie bij mensen met het syndroom van Korsakov. Hij gaat verder onderzoeken hoe sociale cognitieve functies bij deze doelgroep beter ondersteund en getraind kunnen worden. Hierbij zal hij een behandelmodule ontwikkelen die zich specifiek richt op het verbeteren van sociaal cognitief functioneren. "Ik hoop zo bij te dragen aan een betere kwaliteit van leven voor deze mensen en de zorgprofessionals die hen begeleiden." Naast zijn onderzoekswerk is hij klinisch actief als psycholoog in opleiding tot GZ-psycholoog op de observatie- en screeningsunit en de woonzorglocatie Slinge.

Tijmen van Teijlingen

Onderzoeker en projectleider

Tijmen van Teijlingen is onderzoeker bij Korsakov Expertisecentrum Slingedael, onder begeleiding van Geert Jan Biessels en Albert Postma en co-promotor Erik Oudman. Tijmen doet voor zijn promotietraject onderzoek naar de ondersteuning van episodisch geheugen. Door het gebruik van simpele camerabeelden wordt gekeken hoe het geheugen zo goed mogelijk ondersteund kan worden. Daardoor kunnen mensen met het syndroom van Korsakov niet alleen meer onthouden, maar ook een betere kwaliteit van leven ervaren. Naast zijn werk als onderzoeker is Tijmen projectleider bij Slingedael.

Call me back by fax

Contact met de onderzoekcommissie

Wil je promoveren bij Slingedael, ben je op zoek naar een boeiend afstudeeronderzoek of heb je een vraag aan de onderzoekscommissie?

Naam

E-mailadres

Vraag, reactie of idee voor de onderzoekscommissie Optioneel

Uw bericht is succesvol verzonden.

Er ging iets mis, probeer het later opnieuw.

U bent nog een paar velden vergeten in te vullen.

Webinars

We organiseren (gratis toegankelijke) webinars over diverse thema's rondom het syndroom van Korsakov. Interessante sprekers presenteren hun onderzoek of vertellen over hun vakgebied.

Bekijk onze webinars

Kennisbank

Slingedael behoort tot de wereldtop van publicerende instellingen over het syndroom van Korsakov. De kennis die we opdoen, delen we met zorginstellingen over de hele wereld.

Ga naar de kennisbank

Onderzoekers aan het woord

Onderzoekers binnen Slingedael vergroten dagelijks kennis over het syndroom van Korsakov. Deze onderzoeken hebben als doel om het leven van mensen met het syndroom van Korsakov te verbeteren of om meer inzicht te krijgen in deze aandoening.

Masterstudent neuropsychologie Qinn olde Heuvel lacht in de camera

Aan het woord: masterstudent Qinn olde Heuvel

Qinn doet onderzoek naar de impact van de klokverschuiving naar de wintertijd op basis van subjectieve slaapbeleving, zowel als de observatie van zorgmedewerkers met betrekking tot...

Aan het woord: masterstudent Matti van Loo

Matti's onderzoek gaat over het verband tussen het autobiografische geheugen en identiteit bij mensen met het syndroom van Korsakov. Ze kijkt of meer toegang tot...

Aan het woord: masterstudent Perla Griffioen

Perla is student Neuropsychologie aan de Universiteit Utrecht en bezig met haar onderzoek bij Slingedael. Ze brengt de relatie tussen taal en sociale cognitie bij...

Meer onderzoekers aan het woord