“Ruimte bieden aan het leven in de eigen omgeving”

Lydia van Kralingen (63) is verpleegkundige palliatieve zorg bij Lelie zorggroep en ervaart het als een roeping om mensen zo goed mogelijk te ondersteunen bij de palliatieve fase in hun leven, als ze gehoord hebben dat er geen genezing – maar wel behandeling - van hun ziekte meer mogelijk is. “Ik zie het als een belangrijke uitdaging om als specialistisch verpleegkundige de cliënt de mogelijkheid te bieden om in deze laatste fase van het leven thuis in de eigen omgeving te kunnen blijven.”

Lydia glimlacht als ze denkt aan een oma die zo graag voorlas aan haar kleinkinderen. “Deze mevrouw werd ziek en lag beneden in haar huiskamer op een hoog-laagbed, een bed dat nodig is om op een goede manier zorg te kunnen verlenen. Voor haar kleinkinderen voelde dit onwennig en een beetje spannend. Ik stelde toen voor om een koppelbed te gaan gebruiken. Dit is een speciaal bed dat gekoppeld kan worden aan een hoog-laagbed en wordt ook veel gebruikt door echtparen om dicht bij elkaar te kunnen zijn. Toen ik dit voorstelde, kon ze zich niet zo goed voorstellen hoe dat eruit zou zien. Maar toen het bed eenmaal in de huiskamer stond met haar eigen beddenhoezen, ontstond er een huiselijke sfeer. De kleinkinderen vonden dit ook minder eng en konden daardoor dicht tegen oma aankruipen om samen boekjes te lezen, net zoals vroeger. Ik vind het mooi om op die manier bij te dragen aan de sociale en psychische gesteldheid én aan zingeving, want deze oma kwam hierdoor weer in de positie die ze altijd had: als voorlezende en knuffelende oma.”

Gedreven

Lydia straalt een aanstekelijke gedrevenheid uit als ze vertelt over haar missie om cliënten bij te staan in de palliatieve fase in hun leven. “Ik begon als verpleegkundige in het ziekenhuis, maar ik stapte al gauw over naar de wijkverpleging, omdat dat het beste bij me past. Ik vind het fijn om bij mensen in de thuissituatie te komen. En ik zie het als een belangrijke uitdaging om als verpleegkundige palliatieve zorg de mogelijkheid te bieden om in deze laatste fase van het leven thuis in de eigen omgeving te kunnen blijven. Daar hoort ook improviseren bij, omdat we bij mensen thuis komen en daar niet alle middelen voorhanden zijn zoals in een ziekenhuis. Dat past goed bij mij.” Vanwege het werk van haar man heeft Lydia met haar gezin jarenlang in Engeland gewoond, maar na terugkomst in Nederland wilde ze graag weer aan de slag als verpleegkundige. En dat doet ze dertig jaar later nog steeds met evenveel passie.
Een paar jaar geleden specialiseerde Lydia zich tot verpleegkundige palliatieve zorg. “Ik wilde een nóg betere verpleegkundige worden en dan vooral voor cliënten in de palliatieve fase. Ik geloof ook dat God mij hier wil gebruiken om mede door mijn eigen levenservaring echt iets toe te voegen aan het leven van mensen die in de palliatieve fase zijn gekomen. En ik vind het mooi dat ik als verpleegkundige palliatieve zorg kan ondersteunen op verschillende vlakken, dus als het gaat om zingeving, maar ook op lichamelijk, psychisch en sociaal gebied.”

Aanspreekpunt

Verpleegkundigen palliatieve zorg zijn verpleegkundigen die zich - bijvoorbeeld in de thuiszorg - gespecialiseerd hebben in de zorg in de palliatieve fase, als mensen gehoord hebben dat er geen genezing meer mogelijk is van hun ziekte. Binnen Lelie zorggroep heeft elke regio een of meer verpleegkundigen palliatieve zorg die op verzoek van een ziekenhuis, thuiszorgteam of huisarts in actie komen. Lydia legt graag uit wat dit betekent. “Ik word gezien als aanspreekpunt voor alle zorg die een cliënt nodig heeft in de laatste levensfase. Ik ben het steunpunt voor de cliënt en voor de familie en ik heb korte lijntjes met artsen en specialisten.” Zelfs op praktisch gebied denkt Lydia graag mee. “Als de verwarming uitvalt, er een scootmobiel nodig is of er een wensambulance ingeschakeld moet worden, help ik daar ook bij.” Het belangrijkste is om alle aspecten van de zorg te overzien. De verpleegkundigen en verzorgenden voeren de thuiszorg-handelingen uit, maar Lydia houdt alles in de gaten, kijkt goed wat de behoeften van de cliënt zijn, neemt - in samenspraak met de eerst verantwoordelijk verzorgende en wijkverpleegkundige - de eindbeslissingen, schakelt het netwerk in (mantelzorgers, mensen uit de kerk, vrijwilligers, een geestelijk verzorger), komt op bezoek en helpt waar dat nodig is. “Ik zit er als het ware bovenop, zodat iemand niet een of twee dagen extra hoeft te lijden als er een interventie nodig is.”
Lydia wil graag een misverstand uit de weg helpen: “Palliatieve zorg is meer dan alleen terminale zorg. Als iemand de boodschap krijgt dat hij of zij in de palliatieve fase is gekomen, kan dat veel zorgen geven, maar de levensverwachting kan – anders dan bij terminale zorg - nog best lang zijn. Palliatief betekent dat er weliswaar geen genezing meer mogelijk is, maar er is vaak nog wél behandeling mogelijk en de levensverwachting kan ook nog enkele jaren zijn.”

Wensen

Hoewel de palliatieve fase vaak verdrietig en zwaar kan zijn, heeft Lydia ook veel mooie momenten meegemaakt. ‘Welke grote wens heeft u nog?’ Dat is een vraag die Lydia graag stelt aan een cliënt in de palliatieve fase. En Lydia gaat dan ook praktisch aan de slag. “Er was een man die graag nog bij de trouwdag van zijn zoon wilde zijn. We hebben de wensambulance ingeschakeld, zodat we ook slaappauzes konden inplannen en hij de hele trouwdag kon meemaken.”
Glimlachend: “Bij mijn bezoeken worden er best vaak grappen gemaakt waar we om kunnen lachen. Gistermiddag nog, heb ik echt plezier gehad met iemand over haar kat. En ik probeer ook bijzondere momenten te vieren. Als ik weet dat het de trouwdag is van een echtpaar, neem ik gebak mee. En bij een jong gezin lag een zieke vader in een hoog-laagbed in de huiskamer, van dat bed hebben we een tent gemaakt, waar de kinderen in konden spelen. En ik heb bij een ander gezin weleens de McDonalds nagespeeld, toen heeft een vrijwilliger daarna hamburgers gebakken.” Zo probeert Lydia met wat extra aandacht en humor aan een stukje levensvreugde bij te dragen.

Christelijk

Lydia voelt vaak onmacht bij haar cliënten die in de palliatieve fase terecht zijn gekomen. “Als ik mijn geloof niet had, zou ik het moeilijk vinden om mijn onmacht om het lijden dat zij ervaren, te verdragen,” beseft Lydia. Ze gelooft dat God haar wil gebruiken. “Ik ben dankbaar dat ik dit werk kan doen en ik zie het als leiding van God dat ik hier op deze plek terechtgekomen ben.” Lydia vindt het fijn om in haar werk als verpleegkundige palliatieve zorg iets van haar persoonlijke geloof uit te dragen, als daar prijs op wordt gesteld. “Ik vind het mooi om de liefde van God die ik zelf ervaar, door te mogen geven. Christelijke cliënten vinden de herkenning fijn en ik kan dan in gesprekken ook op Christus wijzen.” Maar ook cliënten die niet christelijk zijn, tonen soms interesse in de troost die Lydia vanuit haar geloof mag ervaren. “De palliatieve fase kan soms heel ontwrichtend zijn en als eenzaam worden ervaren. Ik vind het een eer om op zo’n moment naast iemand te mogen staan. En ik vind het fijn dat ik daar bij Lelie zorggroep alle ruimte voor krijg en dat de christelijke identiteit ook zichtbaar is bij de andere collega’s die de zorg verlenen.”

Stapje extra

Lydia blijft voorlopig nog graag haar werk als verpleegkundige palliatieve zorg uitvoeren. “Zolang God mij nog wil inzetten, ervaar ik dit als mijn roeping.” En ze hoopt dat ze, samen met haar collega’s, veel mensen in de palliatieve fase kan helpen. “Wij proberen bij Lelie zorggroep echt hele goede palliatieve zorg te geven. We zijn betrokken, zetten net dat stapje extra en doen dit vanuit onze christelijke identiteit. En we investeren ook echt in het opleiden en faciliteren van verpleegkundigen palliatieve zorg, dat vind ik heel mooi!”

Meer weten over palliatieve verpleging bij Lelie zorggroep? Kijk dan op onze websites.
Kijk hier voor palliatieve verpleging bij Curadomi thuiszorg.
Kijk hier voor palliatieve verpleging bij Agathos thuiszorg.
Kijk hier voor palliatieve verpleging bij Lelie zorggroep in Rotterdam e.o.

Lelie zorggroep biedt zorg- en hulpverlening aan iedereen die dat nodig heeft. Onderdeel van Lelie zorggroep zijn Agathos, Curadomi en Lelie zorggroep wonen zorg en welzijn. Dagelijks werken we, vanuit christelijke uitgangspunten, met veel gemotiveerde medewerkers aan (specialistische) Zorg Thuis, Zorg in onze huizen en Hulpverlening.

Tekst: Hanna Smallenbroek
Beeld: Laura de Raad